Pod koniec stycznia szef resortu klimatu Michał Kurtyka podpisał porozumienie o współpracy pomiędzy kierowanym przez niego ministerstwem, Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Przewiduje ono współfinansowanie przedsięwzięć niskoemisyjnych ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów.
Porozumienie to jest częścią działań na rzecz poprawy jakości powietrza i przeciwdziałania ubóstwu energetycznemu. Z początkiem roku bowiem Ministerstwo Klimatu i Środowiska wraz z NFOŚiGW przejęło od Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii prowadzenie działań w zakresie rządowego programu „Stop Smog”, który finansuje inwestycje w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych osób ubogich energetycznie.
Realizacja przedsięwzięć może polegać na wymianie lub likwidacji wysokoemisyjnych źródeł ciepła na niskoemisyjne, termomodernizacji, podłączeń do sieci ciepłowniczej lub gazowej, zapewnieniu budynkom dostępu do energii z instalacji OZE czy zmniejszeniu zapotrzebowania budynków na energię dostarczaną na potrzeby ich ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej.
Co do zasady beneficjentami tego programu mogą być jednostki samorządowe. Gmina może uzyskać z budżetu państwa dotację nawet do 70 proc. kosztów inwestycji. Kolejne 30 proc. stanowi jej wkład własny. Mieszkaniec uzyskuje jednak już 100 proc. bezzwrotnego dofinansowania kosztów inwestycji.
Z początkiem 2021 roku zaczęły obowiązywać przepisy, które wprowadzają wiele zmian i ułatwień w dostępie gmin do programu „Stop Smog”. Najważniejsze z nich obejmują umożliwienie związkom międzygminnym i powiatom aplikowania do programu w roli koordynatora kilku gmin, wydłużenie z trzech do czterech lat okresu realizacji porozumienia czy dopuszczenie możliwości realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych również w budynkach będących w zasobach mieszkaniowych gminy. Samorządy wyposażono także w narzędzia umożliwiające weryfikację danych osób ubiegających się o udział w programie, zniesiono obowiązek sporządzania przez nie programów niskoemisyjnych, jak również zmniejszono minimalną liczbę budynków jednorodzinnych umożliwiającą aplikowanie do programu – z 2 proc. do 1 proc. lub dwudziestu budynków.
Poprawie uległy też zasady tyczące się warunków udziału mieszkańców w programie. Znacznie rozszerzono katalogu kosztów kwalifikowanych oraz zmniejszono z 50 proc. na 30 proc. wymaganą redukcję zapotrzebowania na ciepło grzewcze. Ponadto skróceniu uległ – z dziesięcioletniego na pięcioletni – okres po zakończeniu porozumienia dla działań i zobowiązań gminy oraz beneficjenta.
