W Polsce żyje około czterystu siedemdziesięciu gatunków pszczół. 20 maja na całym świecie obchodzi się Światowy Dzień Pszczół. Jego ustanowienie przez Organizację Narodów Zjednoczonych ma przypominać o roli, wielkim znaczeniu i wpływie, jakie te zapylacze mają na cały globalny ekosystem. Przy tej okazji nie można jednak zapomnieć i o zagrożeniach, z którymi zmagają się owady, przede wszystkim związanych z cywilizacyjnym rozwojem człowieka i jego działalnością, szczególnie w obszarze rolnictwa.
Organizacje pozarządowe, które w swoich statutowych celach mają dbanie o bioróżnorodność podnoszą w organizowanych kampaniach społecznych, że praca pszczół jest nieodzownym elementem przetrwania większości gatunków roślin, a co się z tym wiąże także zwierząt i ludzi. Pszczoły wytwarzają wiele cennych produktów, jak miód, wosk, pierzgę, propolis, mleczko oraz jad pszczeli. O te wrażliwe na czynniki zewnętrzne owady należy więc dbać.
W sposób szczególny powinni o tym pamiętać producenci rolni, na co zwraca uwagę w kampaniach informacyjnych Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Jak podkreśla instytucja, nieprawidłowo wykonywana aplikacja środków ochrony roślin, a w szczególności insektycydów, niesie niezwykle duże zagrożenie dla pszczół i innych owadów pożytecznych. Bardzo ważne jest więc prawidłowe korzystanie z chemicznych środków ochrony roślin przy ochronie upraw. Dotyczy to także upraw przydomowych czy działkowych, zarówno na wsiach, jak i w miastach.
– Przed aplikacją chemicznych środków ochrony roślin należy wykorzystać wszelkie dostępne działania i metody ochrony przed agrofagami, aby ograniczyć stosowanie pestycydów. Jeżeli jest to możliwe, należy w pierwszej kolejności zastosować metody ochrony upraw alternatywne do środków ochrony roślin – zaznacza, podkreślając jednocześnie, że w okresie intensywnego kwitnienia roślin będących pożytkiem dla owadów zapylających zwiekszona zostaje liczba działań profilaktycznych i kontrolnych, a po potwierdzeniu wystąpienia nieprawidłowości nakładane są kary grzywny oraz kary administracyjne wynikające z ustawy o środkach ochrony roślin.
Podaje jednocześnie, że przy stosowaniu chemicznej ochrony roślin należy w szczególności:
– stosować wyłącznie środki ochrony roślin dopuszczone do obrotu i stosowania na podstawie wydanych przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi zezwoleń lub pozwoleń na handel równoległy;
– stosować środki ochrony roślin zgodnie z warunkami określonymi w etykiecie oraz przestrzegać zapisów dotyczących zakazów i ograniczeń (fazy fenologicznej rośliny, czas i okres, w których środek nie może być stosowany);
– używać środków ochrony roślin w taki sposób, aby minimalizować negatywny wpływ zabiegów chemicznych na organizmy niebędące celem zabiegu;
– nie stosować preparatów toksycznych dla pszczół w okresie kwitnienia roślin uprawnych oraz w uprawach, na których występują kwitnące chwasty;
– wykonywać zabiegi po zakończonych lotach owadów zapylających (w godzinach wieczornych lub nocnych);
– sprawdzić przed rozpoczęciem zabiegów czy w uprawie chronionej nie ma owadów zapylających, ze szczególnym uwzględnieniem pszczół;
– zachowywać minimalne odległości od pasiek (tj. minimum dwadzieścia metrów dla opryskiwaczy polowych i sadowniczych);
– przestrzegać okresów prewencji;
– nie wykonywać zabiegów w warunkach sprzyjających znoszeniu cieczy użytkowej podczas zabiegu (przy prędkości wiatru większej niż 4 m/s).
Główny Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa podnosi ponadto, że niezwykle cenne efekty przynosi współdziałanie rolników z pszczelarzami, gdyż pszczoły najczęściej mają swoje pożytki w przestrzeni rolniczej na polach, łąkach i sadach.
– Właściciele pasiek mają prawo zwrócić się do osób stosujących środki ochrony roślin z prośbą o informacje, w jakim czasie i jakimi preparatami będzie wykonywany zabieg. Aplikujący środki ochrony roślin nie mogą odmówić udzielenia takiej informacji. Niekompetencja, popełniane błędy oraz brak przekazywanych wzajemnie przez rolników i pszczelarzy informacji o wykonywanych zabiegach i lokalizacji uli mogą oddziaływać negatywnie na pszczoły – podkreśla.
