7 września obchodzony był Międzynarodowy Dzień Czystego Powietrza dla Błękitnego Nieba. Święto to ustanowione zostało przez Organizację Narodów Zjednoczonych w grudniu 2019 roku. Warto przy tej okazji przyjrzeć się działaniom, jakie zostały w naszym kraju wdrożone, byśmy mieli coraz lepszą jakość powietrza.
Od kilku lat w Polsce działa wiele programów na szczeblu ogólnokrajowym oraz samorządowym, które mają za zadanie wspomóc inwestycje w nowoczesne rozwiązania. Takie, które pomogą ograniczyć ilość szkodliwych substancji powstałych w wyniku spalania paliw kopalnych.
Sztandarowym jest oczywiście „Czyste Powietrze”, skierowany do właścicieli domów jednorodzinnych, z którego można pozyskać nawet 136 tys. zł bezzwrotnej dotacji. Jego budżet do 2029 roku to aż 103 mld zł, a głównym celem jest poprawa jakości powietrza poprzez zmniejszenie emisji pyłów i gazów cieplarnianych, dzięki dofinansowaniu wymiany nieefektywnych i wysokoemisyjnych źródeł ciepła oraz zwiększenie efektywności energetycznej istniejących jednorodzinnych budynków mieszkalnych.
Program cieszy się od dawna ogromnym zainteresowaniem wśród Polaków. Do tej pory złożono już niemal siedemset tysięcy wniosków na kwotę ponad 17 mld zł, a wypłacono już ponad 6,8 mld zł. Jego realizację wpierają gminy, które organizują punkty informacyjno-konsultacyjne dla swoich mieszkańców. Natomiast ci beneficjenci, których przerastają koszty i nie stać ich na wcześniejsze pokrycie wydatków na inwestycje, mogą skorzystać z oferowanego przez wiele banków dotowanego kredytu. Dotacja z programu przeznaczona jest na częściową spłatę kapitału kredytu.
Mieszkający w budynkach wielorodzinnych także mogą skorzystać z formy wsparcia inwestycji ekologicznych. Procedura w tym przypadku jest jednak nieco inna. Od lipca 2022 roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wraz z wojewódzkimi funduszami wprowadził program „Ciepłe Mieszkanie”. Przypomnijmy, że jest on skierowany do gmin, które następnie będą ogłaszać nabór dla mieszkańców budynków wielorodzinnych. W drugiej połowie września bieżącego roku ruszył kolejny nabór.
Kolejnym przykładem jest program „Moje Ciepło”, wspierający zakup pomp ciepła wykorzystywanych do celów ogrzewania lub ogrzewania i uzyskiwania ciepłej wody użytkowej w nowo budowanych budynkach. Budżet na jego realizację wynosi do 600 mln zł.
Nowoczesne systemy ogrzewania i fotowoltaikę promuje także program „Mój Prąd”. Skorzystało już z niego niemal czterysta osiemdziesiąt tysięcy beneficjentów. Łącznie z obecną, piątą edycją, jego wartość zbliży się do 3 mld zł.
Działania prowadzone są również w obszarze elektromobilności. W tym przypadku uruchomiono program „Mój Elektryk”, oferujący dopłaty do zakupu lub leasingu samochodów elektrycznych, Dopłata do zakupu pojazdu w programie wynosi dla osób fizycznych do niecałych 19 tys. zł, maksymalny koszt pojazdu to natomiast 225 tys. zł. Dla osób z Kartą Dużej Rodziny dotacja wynosi do 27 tys. zł, przy jednoczesnym braku limitu ceny samochodu elektrycznego. Budżet programu to 700 mln zł.
Oprócz osób fizycznych szereg inwestycji mogą ze wsparciem z NFOŚiGW realizować także samorządy. Warto wspomnieć o programach jak „Zielony Transport Publiczny” umożliwiający obniżenie wykorzystania paliw emisyjnych w transporcie zbiorowym. W ramach tego instrumentu samorządy mogą finansować zakup autobusów i trolejbusów wykorzystujących zeroemisyjne źródła zasilania, szkolenie kierowców i mechaników oraz budowę lub modernizację infrastruktury wykorzystywanej do obsługi tych pojazdów zeroemisyjnych. Budżet programu to ponad 2 mld zł.
– Jest jeszcze szereg innych rozwiązań priorytetowych NFOŚiGW, takich jak „Klimatyczne Uzdrowiska”, „Nowa Energia”, „Agroenergia”, „Energia dla Wsi” itp., w których samorządy, przedsiębiorstwa czy rolnicy mogą uzyskiwać dofinansowanie proekologicznych inwestycji, służących poprawie jakości powietrza, zmniejszeniu zużycia energii, zwiększeniu konkurencyjności polskiej gospodarki i poprawie jakości życia i zdrowia Polaków – podkreślają przedstawiciele NFOŚiGW.
