Pod koniec sierpnia w Gliwicach odbyła się nadzwyczajna sesja Zgromadzenia Ogólnego Śląskiego Związku Gmin i Powiatów. Do tej regionalnej organizacji należy 137 gmin i powiatów województwa. To jedno z największych samorządowych stowarzyszeń w kraju.
Jednymi z poruszanych kwestii była sprawa pogarszającej się kondycji finansowej samorządów, jak również debatowano na temat 21 tez samorządowych, ujętych w dokumencie pod nazwą „Samorządna Rzeczpospolita”, a przyjętych 4 czerwca przez samorządowców uczestniczących w Święcie Wolności i Solidarności w Gdańsku.
Na pierwszy z aspektów spotkania zwrócił uwagę Zygmunt Frankiewicz, prezydent Gliwic i jednocześnie prezes Związku Miast Polskich. W swoim wystąpieniu wyartykułował negatywny wpływ zmian prawnych, przede wszystkim prawa podatkowego, na dochody samorządów, których spadek przyczynia się do powstawania ujemnej nadwyżki operacyjnej netto, z której finansowane są inwestycje.
– Wynika ona między innymi z wyższych kosztów realizacji zadań publicznych, w tym związanych z reformą oświaty oraz wzrostem cen zakupu materiałów i usług. Do pogorszenia kondycji finansów jednostek samorządu terytorialnego przyczyni się też realizowany i zapowiadany pakiet kolejnych zmian w systemie podatkowym. W krótkim czasie może dojść do spadku inwestycji samorządowych i wystąpienia problemów z wykorzystaniem środków unijnych czy realizacją podstawowych zadań publicznych – powiedział.
Frankiewicz zaapelował do rządu o podjęcie pilnych działań, które będą zmierzały do zapewnienia rekompensaty utraconych dochodów. Jak podkreślił, istotnym ich elementem musi być też zagwarantowanie źródeł pokrycia gwałtownie rosnących wydatków budżetów gmin i powiatów.
– Sukcesywne ograniczanie możliwości finansowych samorządów terytorialnych może doprowadzić w niedługim czasie do ich całkowitej zapaści. W konsekwencji tego procesu obywatele mogą utracić dostęp do podstawowych usług publicznych – mówił z kolei Piotr Kuczera, prezydent Rybnika.
Uczestnicy spotkania wyróżnili pięć tez spośród tych przyjętych w Gdańsku, które ich zdaniem są obecnie najpilniejsze i najważniejsze z punktu widzenia rozwoju lokalnych społeczności. Podnieśli, że środki z budżetu państwa muszą być adekwatne do zakresu zadań realizowanych przez samorządy, a nakłady na edukację i godne pensje nauczycieli powinny być zwiększone. Ponadto postulowali o samodzielność samorządów w zakresie podatków lokalnych oraz działalności gospodarczej, decentralizację rozdziału funduszy unijnych oraz skuteczną ochronę środowiska.
